بلاکچین طی ۱۰ سال گذشته پیشرفت چشمگیری را داشته است. این تکنولوژی یک دفترکل توزیع شده و غیرقابلتغییر است که ثبت تراکنشها و مدیریت داراییهای یک شبکه را در دسترس قرار میدهد.
اولین بلاک چین با پروژه قدرتمند بیت کوین معرفی شد که یک بلاک چین عمومی را ارائه کرد. اما حالا انواع مختلفی از آنها وجود دارند که هر کدام کارکرد خاصی دارند و به حل برخی از مشکلات میپردازند.
آشنایی با انواع شبکهها میتواند مسیر سرمایهگذاری شما را هموارتر کند. به همین جهت در این مقاله از تهران اکسچنج به معرفی بلاک چینهای مختلف میپردازیم. برای یادگیری هدفمند با ما همراه شوید.
مختصری درباره فناوری بلاک چین
(blockchain) یک دفترکل توزیع شده غیرمتمرکز و عمومی است که اطلاعات و دادهها را در خود ذخیره و نگهداری میکند.
این پایگاهداده کاملاً غیرمتمرکز عمل میکند و تمامی دادهها، میان شبکهای از رایانهها توزیع میشوند. به همین دلیل نیاز به یک قدرت متمرکز برای دادههای خود ندارند.
با کمک این فناوری میتوان تمامی دادهها و تراکنشها را بهصورت دائمی و شفاف ثبت کرد. تمامی داراییهای دیجیتالی مانند رمزارز و توکن NFT بر روی این شبکه مبادلهشدنی هستند. همچنین پس از ثبت اطلاعات، بههیچوجه نمیتوان اطلاعاتی را در آن تغییر داد.
معرفی انواع بلاک چین
بهطورکلی انواع بلاک چین بر اساس دو ویژگی بدون مجوز (Permissionless) و دارای مجوز (Permissioned) و یا ترکیبی از هر دو دستهبندی میشوند. در ادامه به معرفی انواع آن میپردازیم.
بلاک چین عمومی (Public Blockchain)
هر فرد در هر نقطهای از جهان میتواند بلاک چینی که از نوع عمومی است، را مشاهده کند.
همه کاربران میتوانند به این شبکه تراکنش ارسال کنند و درصورتیکه این تراکنش معتبر باشد به بلاک اضافه میشود و کاربر میتواند در فرآیند اجماع شرکت کند. بیت کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) نمونههایی از بلاکچین عمومی هستند.
مزایا بلاکچین عمومی:
- دسترسی آزاد برای عموم
- استفاده از نام مستعار
- غیرمتمرکز
- شفافیت
- تغییرناپذیری
- پاداشها
معایب بلاکچین عمومی:
- نامناسب برای دادههای حساس و اختصاصی
- مشکلات مقیاسپذیری
بلاک چین خصوصی (Private Blockchain)
بلاک چینهای خصوصی که به آنها بلاک چینهای مدیریت شده نیز گفته میشود، از نوع دارای مجوز هستند و بهوسیله یک نهاد واحد مدیریت میشوند. در بلاک چینهای خصوصی، مرجع مرکزی تصمیم میگیرد که چه کسی میتواند یک نود باشد.
این مرکز بهتمامی نودها برای اجرای توابع اختیارات یکسانی را نمیدهد. ازآنجاییکه دسترسی به این بلاک چینها محدودیت دارد، این بلاک چین نسبتاً غیرمتمرکز محسوب میشود.
ریپل (XRP) و هایپرلجر (Hyperledger) دو نمونه محبوب از بلاک چینهای خصوصی هستند.
مزایا بلاکچین خصوصی:
- حریم خصوصی
- سرعت و مقیاسپذیری
- امنیت
معایب بلاکچین خصوصی:
- کاملاً غیرمتمرکز نیستند.
بلاک چین کنسرسیوم (Consortium Blockchain)
بلاک چینهای کنسرسیومی از نوع بلاک چینهای دارای مجوز هستند و بهجای یک مؤسسه مستقل توسط یک سازمان کنسرسیومی (چند کمپانی که بهصورت شراکتی با یکدیگر همکاری میکنند) اداره میشوند.
این بلاک چینها غیرمتمرکز هستند و امنیت بالاتری را نسبت به بلاک چینهای خصوصی ارائه میدهند. ایجاد کنسرسیومها کار بسیار دشواری است و مستلزم همکاری میان چند کسبوکار مختلف است که با مسائلی مانند ریسک نقض قوانین ضد انحصار مواجه میشوند.
توسعهدهنده نرمافزار R3 و زنجیره کنسرسیومی انرژی وب (Energy Web’s Consortia Chain) نمونهای از شبکه بلاک چینی کنسرسیومی هستند.
مزایا بلاکچین کنسرسیومی:
- امنیت اطلاعات موجود در زنجیره
- تحت کنترل نبودن
- اعتبارسنجی
- نگرفتن کارمزد تراکنش
معایب بلاکچین کنسرسیومی:
- فاقد چهارچوب یکپارچه و آسیبپذیر در مقابل حمله هکرها
- سرعت پایین ارتقا
- عدم همکاری شرکتکنندهها موجب متوقفشدن پیشرفت شبکه میشود.
بلاک چین هیبریدی (Hybrid Blockchain)
بلاک چین های هیبریدی نوعی از شبکه هستند که ویژگیهای بلاک چین های عمومی و خصوصی را با هم ترکیب میکنند.
این بلاک چین تحت نظارت یک نهاد کنترل میشود و این نهاد مشخص میکند که چه کسی میتواند به دادههای ذخیره شده در بلاکچین دسترسی داشته باشد.
برای مثال بلاک چین هیبریدی XinFin یک شبکه همهکاره در حل مشکلات اساسی در حوزه مالی و تجارت است.
زیر ساخت فعلی آن دارای دو وضعیت عمومی و خصوصی است. وضعیت خصوصی تضمین امنیت دادههای مالی حساس را بر عهده دارد و وضعیت عمومی دادهها را شفاف و قابل تأیید میکند.
آی بی ام فود تراست (IBM Food Trust) و ژین فین (XinFin) نمونهای از بلاک چین هیبریدی هستند.
مزایا بلاکچین های هیبریدی:
- اکوسیستم بسته و محافظت از دادهها
- انعطافپذیری
- رعایت حریم خصوصی در کنار ایجاد ارتباط موثر
- ارتقای مقیاسپذیری
معایب بلاکچینهای هیبریدی:
- عدم شفافیت
- عدم ارائه پاداش به شرکتکنندگان
- پایینبودن سرعت ارتقا
چرا به بلاکچین های مختلف نیاز داریم؟
با کمک بلاکچینها، انجام تراکنشها و تبادل اطلاعات در یک شبکه انجام میشود. بااینحال نحوه استفاده از این فناوری محبوب و دفترکل توزیع شده (DLT) در موارد مختلف کمی متفاوت است.
برای مثال، بیت کوین (BTC) یک ارز دیجیتال است که از طریق فناوری بلاکچین و دفترکل توزیع شده معامله میشود.
شبکه بیت کوین یک بلاکچین عمومی است و افراد مختلف در سراسر دنیا میتوانند به یک نود (NODE) تبدیل شوند و در پروسه تأیید و معاملات بیت کوین شرکت کنند.
فرض کنید یک بانک از شبکه بلاکچین استفاده کند. این شبکه باید یک شبکه محدود با تعداد دسترسی اندک و مشخص داشته باشد، زیرا اطلاعات مهم و محرمانه در این شبکه منتقل میشود.
به همین جهت هیچ فردی خارج از شبکه نمیتواند به اطلاعات بانک دسترسی داشته باشد. به این شبکه، بلاکچین خصوصی گفته میشود.
کدام بلاکچین بهتر است؟
پاسخ به این سؤال به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارد. هر کدام از شبکههای بلاکچینی امکانات مختلفی را ارائه میدهند و بسته به نیاز افراد و کسبوکارها، بلاکچین موردنظر انتخاب میشود.
بااینوجود برای انتخاب صحیح میتوانیم مجموعهای از امکانات ارائه شده توسط هر کدام از شبکه ها را مرور کنیم.
- اطلاعات در بلاکچینهای عمومی برای همه افراد در دسترس هستند و مناسب سازمانهایی است که نیاز به اعتمادسازی و شفافیت دارند.
- بلاک چینهای خصوصی برای شرکتهایی که به یک شبکه خصوصی نیاز دارند اما میخواهند از تکنولوژی بلاک چین نیز استفاده کنند، بهترین گزینه است.
- بلاکچین کنسرسیوم برای ارائه تسهیلات به سازمانهایی که به همکاری چندین ارگان نیاز دارند مناسب است. برای تامین زنجیره مواد غذایی و دارو که به چند برند و شرکت نیاز است، این بلاکچین بهترین انتخاب است.
- بلاکچین هیبریدی امکانات شبکههای خصوصی و عمومی را با یکدیگر ترکیب میکند و برای اهداف تجاری و بیزینسهایی که در آینده با آن مواجه خواهیم شد مناسب است.
چنانچه شما صاحب یک شرکت هستید و میخواهید از امکانات فناوری بهرهمند شوید، بهتر است از بلاکچین خصوصی استفاده کنید.
شما بگویید، استفاده از کدام بلاکچین مزایای بیشتری به همراه دارد؟
صرافی ارز دیجیتال تهران اکسچنج؛ همراه مطمئن شما در دنیای نوآورانه ارزهای دیجیتال.
همین حالا وارد شوید و معامله کنید.